قسمت ۲۰ – ویززز و جشن تیرگان

در این قسمت، من و مامان و ویززز در مورد برگزار کردن جشن تیرگان مشورت کردیم. بعضی از قصه‌های قدیمی، معتقد هستند که تیرگان روزی هست که تیر یا تیشتر که مسئول باران در طبیعت بوده در مبارزه‌ای جانانه اپوش دیو خشکسالی رو شکست میده و باران می‌باره. بعضی از قصه‌های قدیمی هم معتقد هستند که اون روز، روزی بوده که آرش کمانگیر برای مشخص کردن مرز ایران و توران همه انرژیش رو می‌گذاره و اون تیر سرنوشت‌ساز رو از کمان رها می‌کنه.

***

مامان: سلام بچه‌ها، به برنامه‌ی ما خوش اومدید. تو این روزهای گرم تابستون چه می‌کنید؟ امروز 9 تیرماه 1401 خورشیدی و 30 ژوئن 2022 میلادی است.

سپیدار: سلام، حالتون چطوره؟

ویززز

سپیدار: درود بر شما.

مامان: امیدواریم که شاد و سلامت باشید.

سپیدار: اهم اهم، مامان قبل از شروع برنامه داشتی در مورد موضوع بسیار مهمی توضیح می‌دادی. به قول ویززز مبادااا فراموشت شود.

مامان: نخیر. موضوعی به این جذابی رو ممکن نیست فراموش کنم. بچه‌ها من داشتم به ویززز و سپیدار پیشنهاد می‌کردم که هفته‌ی آینده توی ساختمون‌مون یک جشن برگزار کنیم. یک جشن مهم و خاص

ویززز

سپیدار: ویززز میگه چنین جشنی چه مناسبتی دارد؟

مامان: جشن تیرگان

سپیدار: چی؟ چی گان؟

مامان: جشن تیرگان. یکی از جشن‌های خیلی خیلی قدیمی مردم ایران.

سپیدار: پس چرا من نشنیده بودم.

مامان: چون به مرور زمان کمرنگ شده. می‌دونم حتی امروزه هم زرتشتیان تعداد کمی از افراد این جشن رو برگزار می‌کنند. ولی به نظر من به خصوص توی روزگار سختی لازمه که آدم به هر بهانه‌ای بچسبه و براش جشن بگیره و چی بهتر از یک جشن باستانی.

سپیدار: خب فکر می‌کنم باید بیشتر در موردش بگی. ویززز جون تو اولین تابستونی هست که این جا روی زمین، کنار مایی و حالا اولین جشن تیرگان رو با هم می‌گیریم. خوشحالم این جایی.

مامان: منم همین طور.

مامان: خب از کجا شروع کنم؟! مثلا تقویم‌ها. قبول دارید تقویم‌ها مهم هستند؟ تقویم‌ها به ما کمک می‌کنند که حساب و کتاب گذشتن روزها رو داشته باشیم و برای کارهامون برنامه‌ریزی کنیم. این ضرورت تقویم همیشه وجود داشته و مردمان زمان‌های خیلی خیلی دور هم به تقویم نیاز داشتند تا مثلا بفهمند چه زمانی برای کاشت و برداشت محصول مناسب‌تره. مردم قوم‌های مختلف در زمان‌های مختلف تقویم‌های متفاوتی داشته‌اند. چند تا از تقویم‌هایی که می‌شناسید رو بگید.

سپیدار: خب من همین دو تا یعنی خورشیدی و میلادی رو که اول برنامه معرفی می‌کنیم می‌شناسم.

مامان: انواع خیلی متنوعی از تقویم‌ها وجود داره. مثلا یک جور تقویم دیگه داریم که در کشور ما هم ازش استفاده میشه، بهش میگیم هجری قمری و معمولا در کشورهایی که اکثریت مسلمان دارند، رایجه. مسلمانان ازش استفاده می‌کردند و می‌کنند. دیگه چی؟ یک جور تقویمی که به گذشته‌ی دور مردم همین سرزمین مربوطه.

سپیدار: نمی‌دونم. ویززز تو میدونی؟

ویززز

سپیدار: ویززز هم نمی‌دونه.
مامان: تقویم اوستایی.

سپیدار: پس مال زرتشتیانه؟

مامان: بله. توی این تقویم هر روز از ماه سی روزه، اسم یکی از ایزدان ایران باستان رو داره. این تقویم، دوازده ماه داره و هر ماه سی روز. هر روز از این سی روز هم به یکی از ایزدان ایران باستان اختصاص داره.

سپیدار: ایزد؟

مامان: میشه بهشون گفت مسئولین هر بخش از طبیعت که خدای بزرگ اهورامزدا به وجود آورده تا از اون بخش طبیعت مراقبت کنند.

سپیدار: اااااااااا من یادمه وقتی در مورد سیزده به در حرف می زدیم به تیر اشاره کردی. تیر مسئول باران بود.

مامان: خوب یادت مونده. ولی بذار دوره کنیم. توی تقویم باستانی یا همون تقویمِ خیلی قدیمیِ مردمان ایران، هر روز از ماه اسم مخصوص به خودش رو داشت. اسم یکی از همین ایزدان. بعد وقت‌هایی که اسم ماه و اسم اون روز خاص با هم یکی می شد مردم جشن می‌گرفتند. مثلا وقتی در ماه مهر به روز مهر می‌رسیدند جشن مهرگان می‌گرفتند یا وقتی در تیر ماه به روز تیر می‌رسیدند جشن تیرگان می‌گرفتند.

ویززز

سپیدار: چندمین روز از تیرماه به تیرگان اختصاص دارد؟

مامان: بر اساس تقویم قدیمی سیزدهمین روز از هر ماه اسمش تیر بوده.

سپیدار: پس روز سیزدهمین تیر، میشه تیرگان.

مامان: تو درست میگی، ولی با محاسبات تقویم فعلی ما میشه روز 10 تیرماه.

سپیدار: ا فرداست. قصه‌ی این روز رو دوباره میگی؟ ربطی به خشک سالی داشت نه؟

…