ارتباط موثر
نحوه‌ای که ما با دیگران در ارتباط قرار می‌گیریم، تقریبا در همه ابعاد زندگی ما تاثیرگذار است. بنابراین برای کودکان بسیار مهم است که یاد بگیرند چطور ارتباطات باکیفیتی را ایجاد کنند. در این اپیزود به این موضوع می‌پردازیم.
***
سلام، من درنا پارسا هستم. به یک قسمت دیگه از پادکست مداد نارنجی فرزندم خوش اومدین.
انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و به شکل گروهی زندگی می‌کنند؛ بنابراین نیازمند ارتباط با یکدیگر هستند. ارتباط تنها صحبت نیست، بلکه هر آنچه انجام می‌دهیم یا نمی‌دهیم بخشی از ارتباط است، مثل تکان دادن سر یا لبخند، اشاره‌های چشمی… هر کدام می‌تواند پیامی را به دنبال داشته باشند. حتی سکوت می‌تواند نشانه‌ای از ارتباط باشد. ما برای برطرف کردن نیازهایمان مجبور به ارتباط هستیم. اما ارتباط زمانی کارآمد است که طبق اصولی پیش برود. هدف از برقراری ارتباط این است که پیام ما منتقل شود. یعنی افکار و ایده‌های ما به طور موثر منتقل شود، اگر ما نتوانیم با همسر، فرزندان، والدین خود یا رییس‌مان به طور موثر ارتباط برقرار کنیم، یعنی تعامل درستی شکل نگرفته است.
توانایی برقراری روابط اجتماعی یکی از نشانه‌های سلامت روان است.
برقراری ارتباط عبارت است از ارسال پیام از یک شخص به شخص دیگر، از طریق یک کانال ارتباطی کلامی یا غیر کلامی. ارتباط شامل فرستنده، پیام، و گیرنده می‌باشد.
هر کدام از اجزای ارتباط دارای خصوصیاتی است، مثلا فرستنده باید پیام را واضح و بدون قضاوت بفرستد، یا گیرنده باید پیام را عاری از هرگونه قضاوت ذهنی بشنود. بنابراین نقش گیرنده و فرستنده مهم‌ترین است. زمانی که ما پیامی را ارسال می‌کنیم، مطمئن می‌شویم گیرنده همان چیزی را فهمیده که ما مد نظرمان است. می‌توانیم با سوال کردن متوجه شویم. تصور کنید به همسرتان می‌گویید امروز می‌خواهم به آرایشگاه برم، برای اینکه سر موقع به آرایشگاه برسم، تو باید دنبال بچه‌ها به مدرسه بری و دیر نری.
حال اگر از همسرتون سوال کنید چی شنیده، فکر می‌کنید چه جوابی بدهد؟ ممکن است بگوید به نظر تو من آدم مسئولیت‌پذیری نیستم؟ یا ممکن است بگوید همیشه من باید بروم دنبال بچه‌ها؟
شما فکر می‌کنید همسر شما چه جوابی بدهد؟
بعضی وقت‌ها از افراد سوال‌هایی می‌پرسیم و افراد مقابل ما پاسخ‌های بی‌ربطی به سوال ما می‌دهند. فکر می‌کنید چرا؟ کدام یک از اجزای ارتباط مشکل داشته؟ تا به حال چنین چیزی رو تجربه کردین؟ یک مثال ساده:
فرزند: مامان ساعت چند است؟
مادر: عجله داری؟
در مثال بالا، مادر جواب درستی به فرزندش نداده، زیرا در ذهنش قضاوتی دارد. فکر کرده است که دخترش دیرش شده است.
فکر می‌کنید چطور ارتباط بهتری با فرزندانمون برقرار کنیم؟
پیام شما باید واضح و کوتاه باشد و بعد چک کنید ببینید آیا متوجه منظور شما شده است یا نه. در پیامی که می‌فرستید سعی کنید از باید و نبایدها استفاده نکنید. در ابتدا موقعیت و احساس و نیاز کودکتان را چک کنید، بعد پیامتان را منتقل کنید. مثلا اگر قرار است به کودکتان بگویید وقت خواب است، اول مطمئن شوید هیجاناتش تخلیه شده است یا نیاز به آب یا غذا ندارد و یا هر مورد دیگه‌ای که فکر می‌کنید مانع رفتن به اتاق خواب هست رو بررسی کنین. و در آخر با او شروع به گفتگو کنین و شرایط خواب رو آماده کنید.
اما موضوع دیگر اینکه چطور به کودکان یاد بدهیم ارتباط موثری با اطرافیانشان برقرار کنند. یکی از روش‌ها که در مثال بالا بود در نظر گرفتن احساس و نیاز و شرایط کودک است. روش دیگر صحبت با کودکان درباره افراد مختلف و احساسات و نیازهایشان در موقعیت‌های یکسان می‌باشد. به کودکان یاد دهید بتوانند از دریچه چشم دیگری موضوعات را ببینند، مثلا ممکن است یک نفر بستنی دوست داشته باشد و دیگری بستنی دوست نداشته باشد. زمانی که کودکان بتوانند درک کنند انسان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند، ارتباط راحت‌تری برقرار می‌کنند و احترام بیشتری در روابطشان دیده می‌شود.
به مثال زیر توجه کنید:
کودک: یکی از دوستام دیگه با من حرف نمی‌زنه.
مادر: فکر می‌کنی علتش چیه؟
کودک: چون اون آدم خودخواهیه.
مادر: چی شد که دیگه با تو حرف نزد؟
کودک: من بازی گرگم به هوا رو خیلی دوست دارم و به دوستم گفتم بیا بازی کنیم، اونم گفت من خوشم نمیاد. من هم اصرار کردم، اون هم ناراحت شد و قهر کرد.
مادر: تو ازش پرسیدی اون این بازی رو دوست داره یا نه؟
کودک: نه.
مادر: شاید یک بازی دیگه دوست داشته باشه. می‌خوای فردا بری ازش بپرسی؟
…
