سید علی محمد باب، بنیان‌گذار آئین بابی

بخشی از کتاب آئین بهائی، نگرشی کوتاه به تاریخ و تعالیم. در این قسمت: باب، بسیاری از سنت‌های کهنه اسلامی را مردود اعلام نمود، زنان را از حقوق اجتماعی بیشتری برخوردار کرد و …

***

آیین بهائی در نیمه‌ی قرن نوزدهم میلادی در ایران در محیطی آکنده از فساد، تعصّب، بی‌عدالتی و ظلم پا به ‌عرصه‌ی وجود گذاشت. در سال 1844 میلادی جوانی از اهالیِ شیراز به‌ نامِ میرزا علی‌محمّد (1819-1850) مدّعیِ تأسیسِ آیینی نوین گردید و نامِ «باب» بر خود نهاد. باب بسیاری از سنّت‌های کهنه‌ی اسلامی را مردود اعلام نمود، زنان را از حقوق اجتماعی بیشتری برخوردار کرد، خواستارِ تعلیم و تربیت برای همگان شد و نقشِ طبقه‌ی روحانی را مورد سؤال قرار داد. او هم‌چنین تعلیم داد که اساسِ همه‌ی ادیان الهی یکی است و تأکید بر استمرار و تکامل ظهورات نمود و بر بزرگی و شرافت مقام انسان گواهی داد. تعالیمِ پیشرفته و انقلابی باب نهضتی را به‌ وجود آوردند که در مدّتی کوتاه هزاران نفر به ‌او گرویدند و لرزه بر اندامِ اجتماع آن ‌روز ایران انداختند.

طبقه‌ی دولت‌مرد و روحانی هر دو به ‌شدّت به‌ مبارزه با نهضت جدید برخاستند. دورانِ رسالتِ باب بیش‌از چند‌سالی به ‌طول نیانجامید. او و پیروانش موردِ تعقیب، ظلم و ستم قرار گرفتند. سرانجام باب را اخذ و پس از تبعید و زندان در سالِ 1850 میلادی در تبریز تیرباران نمودند. پیروانِ باب نیز به ‌سرنوشتی مشابه دچار شدند. هزاران نفر از ایشان‌ را در مدّتی کوتاه اخذ و تنها به ‌علّت گرویدن به ‌آیینِ جدید به‌ قتل رسانیدند. حیات، تعالیم و آثار باب و فجایعی که نسبت به ‌پیروانِ او اعمال می‌گردیدند توجّه اروپاییان را نیز به‌خود جلب نمود.

باب اعلام نمود که مبشّر به ‌ظهور آیینی جدید است. آن‌ ظهور عصر نوینی را در تاریخ بشر آغاز خواهد کرد، عصری که پیامبرانِ پیشین به‌ آن وعده داده‌اند و به‌ نامِ عصرِ طلایی موصوف است و عنصر اصلی‌اش برقراری عدل‌ و ‌داد در جامعه‌ی انسانی خواهد بود. باب با اعلام عدمِ اعتبار رسوم و سننِ کهنه راه را برای ظهورِ پیامبر جدید هموار نمود و در آثار خود از صاحبِ آن به نام «مَن یُظهرُهُ‌اللّه» (کسی که خداوند او را ظاهر خواهد کرد) یاد کرد که به ‌زودی ظاهر شده و مقامش «اقوی از جمیعِ اهلِ بیان بوده و خواهد بود» و جامعه‌ی انسانی را به صلح و سلام رهنمون خواهد شد. حضرت بهاءاللّه در سال 1863 میلادی اعلام نمود که همان موعودی است که باب به آمدنش بشارت داده بود.

…