خدا از دیدگاه بهائیان

بخشی از کتاب آئین بهائی، نگرشی کوتاه به تاریخ و تعالیم. در این قسمت: بهائیان به موجب تعالیم دینی خود معتقد به خدای یگانه‌اند. بنا به اعتقاد بهائیان، پیامبران واسطه بین حق و خلقند، یعنی انسان به واسطه …

***

بهائیان به موجب تعالیم دینی خود معتقد به خدای یگانه‌اند. در هر دین یا فرهنگی خدا را به نامی می‌شناسند و صفات ویژه‌ای را به او نسبت می‌دهند. از این قبیل است اللّه، یهوه و یا علت‌العلل. حضرت بهاءاللّه به ما تعلیم می‌دهند که ذات باری نه قابلِ توصیف است و نه معرفت به ذات او ممکن است. ذات حضرت پروردگار منزّه از ادراک ممکنات است.

خداوند، آفریدگارِ ممکنات:

گرچه معرفت به ذات حضرت باری برای انسان مقدور نیست، لکن پی ‌بردن به صفات او میسّر است. این صفات به‌طور کلّی در طبیعت و نهادِ انسان به‌ودیعه گذارده شده‌اند. به بیانِ دیگر، انسان هم‌چون آیینه‌ای قادر به دریافت پرتوی از صفات حضرت پروردگار است تا وجود خود را با آن نورانی نماید. شاید بتوان برای درک بهتر موضوع چنین پندار نمود که نقّاشی به خلقِ نقشی می‌پردازد. گرچه نقش مجموعه‌ای از مهارت‌های خالق خود، نقّاش است لکن هیچ‌گاه مدّعیِ خلقِ نقش یا درکِ مهارت‌های نقّاش نتواند شد. بنا به بیان حضرت بهاءاللّه به‌همین قِسم است رابطه‌ی بین خالق و مخلوق. یعنی اگرچه ممکنات همه تجلّی‌گاه و مظاهرِ ظهور و مطالعِ بروزِ صفات و اسماء پروردگارند، لکن ذاتِ واجب هیچ‌گاه به ادراکِ ممکن درنیاید. این‌که انسان تجلّی‌گاهِ اسماء و صفات و مظهرِ مثال و جمالِ حضرت پروردگار است و صرفاً از روی عشق به جامه‌ی خلقت ملبّس و مزّین گردیده است، از این بیان حضرت بهاءاللّه به‌وضوح آشکار می‌گردد: «کنت فی قدم ذاتی و ازلیه کینونتی عرفت حبّی فیک خلقتک و القیت علیک مثالی و اظهرت لک جمالی.» مضمون این بیان به‌فارسی چنین است که در ذات و باطن خود قدیم و ازلی بودم، حُبِ خودم را در تو شناختم. پس تو را آفریدم و مثالی از خود در تو القاء نمودم و جمال خودم را بر تو آشکار ساختم {یعنی تو‌ را مظهرِ مثال و جمالِ خود نمودم}.

نقش پیامبران الهی:

بنا به اعتقاد بهائیان، پیامبران واسطه‌ی بین حقّ و خلقند، یعنی انسان به‌واسطه‌ی ایشان به معرفتِ حضرتِ پروردگار نایل می‌شود. حضرت موسی، حضرت بودا، حضرت مسیح، حضرت محمّد و یا حضرت بهاءاللّه از جمله‌ی این پیامبرانند. ایشان را می‌توان به آیینه‌های صافی تشبیه نمود که نور را از منبعِ انوار که خدای یگانه است اخذ و پیام الهی را به مردمان ابلاغ می‌نمایند. حضرت بهاءاللّه پیامبران را چنین توصیف می‌فرمایند: «… کلّهم مرایا‌اللّه بحیث لایری فیهم الّا نفس‌اللّه و جماله و عز‌اللّه و بهائه … و ما سواهم مرایاهم … قل لن ینتهی مرایا‌القدم و کذلک مرایا جمالهم لّان فیض‌اللّه لن ینقطع و هذا صدق غیر مکذوب …»

بدین مضمون که همه‌ی آنان (پیامبران) آیینه‌های پروردگارند که در آن‌ها هیچ چیز جز نفس خداوند و زیبایی و عزت و روشنی او مشاهده نمی‌شود … و دیگر کسان همه به مثابه‌ی آیینه‌های ایشانند … بگو پایان نمی‌پذیرد آیینه‌هایی که ازلی و جاودانی هستند (سلسله ظهورات الهی استمرار می‌یابد) و هم‌چنین آیینه‌های جمال آن‌ها زیرا فیض خداوند هیچ‌گاه قطع نمی‌شود و این امری است که راست است و دروغ نیست. پیامبران با تعالیم خود به مردمان یاری می‌دهند تا به اراده‌ی الهی پی‌برند و به معرفت صفات او مثل محبّت، قدرت یا عدالت دست یابند.