یکسال پس از انعقاد قرارداد حدیبّیه حضرت رسول اکرم و اصحاب برای زیارت خانۀ کعبه عزیمت مکّه نمودند و مراسم طواف خانۀ کعبه به اصطلاح بجای آوردند. خلوص مؤمنین و عظمت و هیمنۀ مراسم حج خانۀ کعبه برخی از مکیّان را به کلّی منقلب نمود و به جرگۀ مؤمنین پیوستند. به هر حال بر پایۀ محتوای قرارداد حدیبّیه مدّت اقامت پیامبر و اصحاب در مکّه کوتاه بود و به مدینه مراجعت نمودند. امّا به شرحی که مفصّل است مکیّان قرارداد حدیبیّه را شکستند بدین روی رسول اکرم با حدود ده هزار تن از مسلمین راهی مکّه شدند و اگر چه مقاومتهای ناچیزی از سوی مکّیان دیده شد ولیکن مسلمین با پیروزی بزرگ به زیارت خانۀ کعبه توفیق یافتند. پس از مکّه طائف نیز سقوط نمود. مردم پس از مشاهده پیروزی و عظمت مسلمین فوج فوج به جماعت مؤمنین پیوستند به طوری که میتوان گفت آئین اسلام درآخرین ماههای حیات رسول اکرم در تمامی شبهجزیرۀ عربستان استقرار یافت. حضرت رسول اکرم پس از انجام فرائض حج همراه با مهاجرین و انصار به مدینه مراجعت فرمودند.
برای دانلود متن کامل این قسمت کلیک کنید.