بخشی از کتاب آئین بهائی، نگرشی کوتاه به تاریخ و تعالیم. در این قسمت: حضرت بهاءالله و همراهان، پس از سه ماه سفر در وسط زمستان و در راه‌های پر از برف و یخ کوهستان‌های مناطق غرب ایران، بالاخره …
***
دوران بغداد (1853-1863)
حضرت بهاءاللّه و همراهان پس از سه ماه سفر در وسط زمستان و در راه‌های پر از برف و یخ کوهستان‌های مناطق غرب ایران بالاخره در آوریل 1853 به بغداد ورود نمودند. این سفر طولانی، سخت و شرایط جوّی مافوق تحمّل و غذا و پوشاک بسیار محدود بود.
آن حضرت یک سال پس از ورود به بغداد، همانند پیامبران پیشین که مدّتی مهاجرت اختیار می‌نمودند، آن شهر را ترک کردند و به مدّت دو سال در غارهایی که در ارتفاعات سلیمانیّه در کردستان عراق قرار داشت گوشه‌ی عزلت اختیار فرمودند و به راز و نیاز مشغول و به بیان خود آن حضرت « به خود مشغول … و از ماسوی غافل» بودند.
پس از بازگشت به بغداد، گرچه به ظاهر در تبعید به سر می‌بردند، لکن درجه‌ی علم و عظمت مقام حضرتش آن‌چنان توجّه همگان را به خود جلب نمود که بیت ایشان همواره محلّ رجوع طبقات مختلف اعم از غنی و فقیر، عالم و جاهل، مسلمان و مسیحی، زردشتی و کلیمی بود.
شهرت روزافزون حضرت بهاءاللّه به زودی دولت‌مردان و روحانیّون متعصّب ایران و عثمانی را به شدّت نگران نمود تا آنجا که آن را تهدیدی برای قدرت و نفوذ خود دانستند و امیدوار بودند که با تبعید حضرتش به نقاطی دورتر از مرزهای ایران آئین جوان را به کلّی نابود و از صفحه‌ی روزگار محو سازند.
بالاخره ساعت فراق فرا رسید و بنا به دستور دولت عثمانی مقرّر گردید که آن حضرت و همراهان از بغداد نیز تبعید گردند. حضرت بهاءاللّه کمی پیش از حرکت از بغداد در باغی در حومه‌ی آن شهر مأموریّت الهی خویش را که ده سال پیش در زندان سیاه چال به آن حضرت وحی شده بود علناً به پیروان خویش اعلان نمود. به این ترتیب نقاب از چهره برداشته شد و وعود کتب مقدّسه تحقّق یافت و «من یُظهره اللّه» که باب به ظهورش وعده داده بود ظاهر گردید. حضرت بهاءاللّه در پیامی به ناصرالدّین شاه قاجار که نزد بهائیان به «لوح سلطان ایران» موصوف است مأموریّت الهی و نحوه‌ی دریافت وحی حضرتش را چنین توصیف فرموده‌اند:
« … انّی کنت کاحدٌ من‌العباد و راقداً علی‌المهاد مرّت علیّ نسائم السبحان و علمنّی علم ماکان لیس هذا من عندی بل من لدن عزیز علیم و امرنی بالنّداء بین‌الارض و السّماء …»
مضمون این بیان به فارسی چنین است که من مانند یکی از بندگان بودم و در بستر خود استراحت می‌نمودم که نسیم‌های خوش پروردگار بر من وزید و همه‌ی دانش‌ها را به من آموخت. آنچه که می‌گویم از من نیست بلکه از سوی خداوند عزیز و دانا است و او مرا فرمان داد که آوایم را در زمین و آسمان بلند نمایم …
دعوی حضرت بهاءاللّه
حضرت بهاءاللّه در آوریل 1863 میلادی اعلان نمود که مظهر ظهور نوینی است و ظهورات الهی پیوسته استمرار و تکامل خواهند یافت و ختمیّتی برای آنها تصوّر نتوان نمود. آن حضرت موعود کتب و حامل پیام الهی برای این زمان است که با ظهورش نه تنها بشارات حضرت باب، بلکه وعود انبیاء و رُسُلِ قبل کلّاً تحقّق یافته است. حضرت بهاءاللّه به اعتقاد بهائیان نزد ملّت روح رجعت مسیح در «جلال اَبِ سماوی» در اصطلاحِ قرانِ کریم «نباء عظیم»، در نظر شیعه‌ی اسلام «رجعت حسینی» نزد اهل سنّت و جماعت نزول«روح‌اللّه» و نزد بودائیان «بودای پنجم» محسوب می‌شود. خداوند تبارک و تعالی در آینده نیز در فواصلی معیّن پیامبرانی را با تعالیمی متناسب با زمان ظهور برای هدایت خلق اعزام خواهد داشت.
در طول سال‌های اقامت در بغداد آثار متعدّدی از قلم حضرت بهاءاللّه نازل گردید که سه اثر به شرح زیر از مهمّ‌ترین آنها است:
- «کتاب ایقان» از جمله مهمّ‌ترین آثار حضرت بهاءاللّه محسوب است که در زمان اقامت در بغداد نازل شده است. آن حضرت در این کتاب به اثباتِ وحدانیّت و فردانیّتِ ذات باری می‌پردازند و اینکه معرفت به ذات او بر مخلوق امکان پذیر نبوده و انبیای الهی تعالیم خود را از آن یکتا منبع فیض دریافت می‌نمایند. حضرتش در این کتاب به تأویلِ وعود و بشاراتِ انجیل و قرآن می‌پردازند و معانی آن وعود را یک یک شرح می‌دهند. به علاوه اطاعت چشم بسته را تقبیح و شرایطِ جستجوی شخصی و مستقّلِ حقیقت را بیان می‌دارند.
- «کلمات مکنونه» مجموعه‌ای است از نصایحِ عرفانی و اخلاقیِ حضرت بهاءاللّه به دو زبانِ فارسی و عربی. این مجموعه کلّاً شامل یکصد و پنجاه و چند فقره نصایح است که به بیان خودِ آن حضرت بر انبیای قبل نیز وحی شده است: «هذا ما نُزِّل مِن جبروت العزه بلسان القدره و القوّه علی‌النبیین من قبل و اِنّا اخذنا جواهرهُ و اقمصناهُ قمیص‌الاختصار فضلاً علی الاحبار …» بدین مضمون که این [کلماتی] است آنچه که نازل شده از جبروت عزّت به لسان قدرت و قوّت بر پیامبرانِ پیش از این، و ما برگرفتیم از آنها چکیده و جوهر آنها را و بر آنها جامه‌ی اختصار پوشانیدیم و این فضل و موهبتی است از برای دوستان [حق] …
- «هفت وادی» بزرگترین اثر عرفانی بهاءاللّه محسوب است. آن حضرت در این اثر به بیان هفت وادی یا منزل می‌پردازند که سالک در سیر و سلوک روحانی باید بپیماید تا به مقصود خود یعنی معرفت حضرت باری که همانا معرفت فرستادگان اوست دست یابد.
