بخشی از کتاب آئین بهائی، نگرشی کوتاه به تاریخ و تعالیم. در این قسمت: بهائیان بر این باورند که ادیان الهی چنان چه به اصل تعالیم آنان رجوع شود، همه از نیروی محرکه‌ای برخوردارند که قادر است …
***
برخی دین را سرچشمه‌ی محبّت و روحانیّت و برخی دیگر آن را عامل انواع تعصّب، جنگ و خونریزی می‌دانند. بهائیان بر این باورند که ادیان الهی چنانچه به اصل تعالیم آنان رجوع شود همه از نیرویِ محرّکه‌ای برخوردارند که قادر است تکامل افراد بشر و جوامع انسانی را موجب شود. هرگاه تعالیم ادیان سوء‌ِ تعبیر شوند و به دستِ انسان تغییر ماهیّت دهند یا از آن تعالیم سوء ِاستفاده به‌عمل آید، بدیهی است که سببِ درد و رنج بسیار برای ابناء بشر گردند. در کتب و آثار بهائی روی این نکته تأکید شده است که دین باید سبب الفت و محبّت باشد، در غیر این صورت بی‌دینی بهتر است:
«جمیع انبیای الهی مظاهر حقیقتند … جمیعی نفوس مقدسّه که به عالم آمده‌اند چراغ‌های حقیقت بودند. حقیقت وحدت عالم انسانی است، حقیقت محبتِ بین بشر است، حقیقت اعلان عدالت است، حقیقت هدایت‌اللّه است، حقیقت فضائل عالم انسانی است. انبیای الهی جمیعاً منادیِ حقیقت بودند و جمیع متّحد و متّفق بودند … همین قسم که انبیاء محّب یکدیگرند ما نیز باید محّبِ یکدیگر باشیم … اساسِ ادیانِ الهی محبّت است و الفت و یگانگی … وقت آن آمده که جمیع با همدیگر صلح نمائیم و به دوستی و راستی پردازیم. تعصّبِ مذهبی نماند، تعصّبِ جنسی نماند، تعصّب وطنی نماند، با یکدیگر در نهایتِ الفت و محبّت باشیم … وحدت عالم انسانی ترویج نمائیم، فضائل عالم انسانی آشکار کنیم … جمیع در یک نقطه جمیع شویم و آن نقطه وحدت عالم انسانی است …»
به اعتقادِ بهائیان تعالیمِ یک دین باید با تحوّلات اجتماعی زمان هم‌خوان باشد. حضرت بهاءاللّه، مؤسسِ آیین بهائی فرموده است که «رگِ جهان در دستِ پزشکِ دانا است، درد را می‌بیند و به دانایی درمان می‌کند. هر روز را رازی است و هر سَر را آوازی، دردِ امروز را درمانی و فردا را درمانِ دیگر، امروز را نگران باشید و سخن از امروز رانید.»
آموزه‌های روحانی و اخلاقی همه‌ی ادیان الهی در راستای زمان یکسان بوده است. همه از محبّت، مودّت، انصاف، عدالت و ایمان سخن رانده‌اند. با این‌حال همه‌ی ادیانِ الهی مشمولِ فرآیندِ ظهور و سقوط نیز بوده‌اند. تاریخ شاهدِ جنبش‌های مذهبی بسیاری در جهت اصلاح و تجدیدِ نظر در مبادی و موازین یک دین بوده است، لکن همه‌ی این تلاش‌ها منجر به ایجادِ شکاف، تعصّب، اختلاف و کشمکش بین پیروان ادیان گردیده است. به اعتقاد بهائیان تنها پروردگار عالمیان مجاز و مختار به دخالت در فرآیند تاریخ وسیله‌ی پیامبران خود است. این پیامبرانند که به حقایق جاودانی و گاه به فراموشی گراییده‌ی ادیان حیات جدید می‌بخشند و در عین حال با وضع تعالیم و احکامِ جدید که متناسب با روحِ زمان ظهورشان است، به اصلاح عالم می‌پردازند و تحوّل و پیشرفت جامعه‌ی انسانی را موجب می‌گردند.
